Suverent leikent

Eg har alltid likt det islandske ordet for teater som er «leikhus», og det islandske ordet for skodespelar som er

sudden death

av Petter S. Rosenlund

Regi: Sigurd Ziegler

Visuelt ansvarleg: Norunn Standal

Dramaturg: Ingrid Weme Nilsen

Det Norske Teatret, Scene 3, urpremiere 25.mai 2023

«leikari». Desse orda passar godt for oppsetjinga av Petter S. Rosenlund sitt nyskrive stykke Sudden Death på Scene 3 på Det Norske Teatret. Det blir sprelsk og leikande, og på eit presist vis overdådig teatralt – men med enkle midlar.

Enkelt, men fylt

Scenerommet er opent og tomt. Litt scenerøyk. Fire lyskastarar er retta mot oss. Bak på scena er det eit glitrande sceneteppe. Ut frå dette kjem første spelar – Kyrre Hellum som Han. Han har på seg klassiske tennisklede – kvit V-gensar, kvite shorts, kvite sko, bag og tennisracket. Og parykk med panneband. Ein tennisball fell frå taket og ned på scenegolvet. Spelet er i gang. I lomma hans buzzar ein mobiltelefon. Slapstickaktig får Han slått telefonen av – sudden death. Det blir leika med dette omgrepet undervegs. Sudden death er eit omgrep frå sportsverda. Det blir brukt til dømes i ishockey, men òg i tennis. Det er ein metode for å kåre ein vinnar om kampresultatet etter full tid er uavgjort. Då spelar ein til ein spelar, eller eit lag, har fått poeng eller mål. Denne er då vinnaren. Sudden death kan jo òg vere nettopp det – plutseleg død. Det kan vere eit hjarteattakk eller ei trafikkulukke. Vissheita om at noko slikt som plutseleg død – sudden death – finst, ligg over oss alle som eit memento mori. Det er ein god tittel fordi det skapar ei forventing om at noko kjem til å skje. Samstundes veit vi, fordi vi har lese i programmet på førehand, at mora til Han er daud. Det ligg der som ei vissheit, men blir ikkje særleg framheva i oppsetjinga.

Katta! Å, nei!

Jau. Katta er påkøyrd. Han har gjort det. Og vi er blitt åtvara. I teksten som presenterer stykket på heimesida til teateret får vi ei krenkeåtvaring for folk som er veldig glad i kattar. Eg er veldig glad i kattar. Historia er grotesk. Halve katten er påkøyrd og øydelagd, men katten lever framleis. Eller gjer han det? Dette er fiksjon og teater, men at ein katt blir påkøyrd på ein slik måte er nokså urealistisk. Kattar blir diverre påkøyrde, javisst, men nok ikkje så ofte på grunn av at dei ligg under ein bil som startar opp. Det skjer nok oftare når biler kjem køyrande i full fart. Dette med katten blir gjennomgåande i stykket. Han er der, og han er der ikkje – som i tankeeksperimentet Schrödingers katt. Er katten daud eller levande, finst han, eller finst han ikkje?

Tennis, teater

Til «tennistreninga» kjem to nye spelarar. Det er Oddgeir Thune som Den Andre og Marie Blokhus som Ho som er singel. Begge i klassiske tennisklede og parykk. Den andre har lys parykk i Bjørn Borg-stil, og Ho som er singel har Barbie-aktig parykk. Begge opnar opp nye vegar for katten. Den andre fortel teatralt ei hjarteskjerande historie om aleinemora med dei to små ungane som ventar så på at katten skal kome heim. Kanskje kjem han aldri heim? Kanskje kjem ein halv katt heim? Ho som er singel er ikkje einsam, for ho bur saman me ein katt, men katten er ikkje komen heim. Er det skjedd noko? Dei tre spelar ball. Dei spelar orda mellom seg, og mot oss i publikum. Dei spelar svært presist, timinga er perfekt – ja, dei spelar suverent leikent. Regirammene er òg presise, dei gjev gode rom, eller rammer, til å spele fritt, leikande og trygt i.

Flørting med teateret

Stykket snakkar ned tv og film, og det snakkar opp teateret og moglegheitene teateret gjev. Ja, det regelrett flørtar med teateret. I film og tv slit dei med verkelegheita, seier stykket, alt skal malast og presenterast som verkelegheit der. Men teateret er mykje friare, hevdar teksten. Og illustrerer poenget på ypparleg vis. Hellum som Han seier noko slikt som: «Eg kan berre seie: ‘I eit regnfullt naust på Vestlandet’, og så oppstår det». Hellum er ein så god skodespelar at det tek han berre dei orda og eit par sekund så er vi i regnet og i naustet på Vestlandet. Stykket meiner at teateret ikkje er ein del av eit kommersielt krinslaup slik som tv og film. Det skal ikkje selje noko anna enn seg sjølv. Vel, det kan ein nok diskutere. Ziegler knyt desse metakommentarane fint inn heilheita.

Det uføreseielege

Framsyninga er i seg sjølv ganske enkel, men ho tøyer og strekk seg likevel i alle retningar. Skodespelarane leier fokuset kjapt frå den eine moglege historia til den neste. Det blir leiteaksjonar, leia med megafon. Det er musikalaktige opptrinn. Dei vender seg til publikum, klatrar i stolrekkjene, trekk inn ein høg badevaktstol. Historia svingar hit og dit, og vi let oss forføre og leie og blir med på alt. Vel, språket. Her og der kjem det nokre underlege nynorskord. Det er litt synd at det er slurv her. Eg håpar det blir retta på etter premieren.

Men – kven vinn eigentleg kampen? Det er jo sudden death. Jau, (spoiler alert!) det gjer katten! Det er sjølve katten og det kattelege som tek over denne teatrale verda som ein slags omsorgsfull, trøystande kattegud som kanskje er der, eller kanskje ikkje er der. Eller heller er det kanskje ei påminning om at omsorg finst. Mor er daud. Det hjelper å snakke om det. Det hjelper å tenne lys. Omsorg trengst, og omsorg finst i Sudden death.

(Publisert 26.05.2023)